IJs gesmolten: Noordpool voor het eerst omvaarbaar

Bron: 31 augustus 2008 ,

en

Weerstation De Arend volgt al lange tijd de sneeuw en ijsbedekking in Europa.
Op die pagina wordt sinds 2007 ook de actuele ijsbedekking van de Noord- en Zuidpool gevolgd.
De pagina vindt u altijd in: Hoofdmenu > Huidig weer > Sneeuwhoogte
Nu kunt u ook hier klikken.
 

LONDEN - Voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid is het mogelijk om met een schip helemaal rond de Noordpool te varen. Er is zoveel ijs gesmolten boven en rond de Noordelijke IJszee dat de noordoostelijke en de noordwestelijke doorvaart voor het eerst in zeker 125 duizend jaar allebei tegelijk bevaarbaar zijn.

Dit meldt de Britse kwaliteitskrant The Independent on Sunday zondag op gezag van recente satellietbeelden die door wetenschappers zijn geanalyseerd. De noordwestpassage van de Atlantische Oceaan langs Groenland en tussen Canadese eilanden door naar de Stille Oceaan is sinds afgelopen weekeind open. Enkele dagen later viel de laatste ijstong uit elkaar die de noordoostpassage van Finland langs Rusland en Siberië naar de Stille Oceaan blokkeerde.

Historische gebeurtenis
Volgens prof. Mark Serreze, een drijfijsdeskundige van het Amerikaanse Nationale Sneeuw en IJs Data Centrum (NSIDC), is er sprake van een ‘historische gebeurtenis’. Door de opwarming van de aarde is de ijskap van de Noordpool mogelijk in een ‘dodelijke spiraal’ terechtgekomen, aldus de wetenschapper.

In 2005 ging de noordoostelijke doorvaart open, terwijl de noordwestelijke in de greep van het ijs bleef. Vorig jaar was het juist omgekeerd.

De traditionele zeeweg van Europa naar het Verre Oosten via het zuidelijk halfrond - langs Kaap Hoorn of de Kaap de Goede Hoop - is vrij lang. Al eeuwen dromen zeevaarders van een kortere route. Een Engelse expeditie in 1553 om een noordoostelijke doorvaart te vinden, leidde tot een ramp. Twee van de drie schepen vroren vast bij Lapland en alle opvarenden kwamen om het leven.

Willem Barentsz
Ook Nederlandse expedities mislukten. Ontdekkingsreiziger Willem Barentsz vond na de beroemde overwintering op Nova Zembla de dood. Een ijsbreker van de Sovjet-Unie maakte de tocht in 1932 voor het eerst.

Ook op de noordwestelijke doorvaart hebben zeelieden hun tanden stukgebeten. Tal van ontdekkingsreizigers lieten er sinds eind 15d eeuw hun leven. De Noor Roald Amundsen slaagde er begin 20ste eeuw voor het eerst in de noordwestelijke doorvaart in haar geheel te volbrengen, in etappes uitgesmeerd over drie zomers (1903/06).

KNMI 28 augustus 2008 - Noordpoolijs smelt deze augustusmaand sneller - 2008 op tweede plek laagterecord zeeijs

De ijsmelt op de Noordpool lijkt het record van 2007 te naderen. Terwijl afgelopen juli de ijssmelt minder snel ging dan vorig jaar, smelt het zeeijs deze maand een stuk rapper. Er is deze maand meer zeeijs gesmolten dan in augustus vorig jaar.

Met de metingen tot nu toe staat 2008 op de tweede plek van smeltrecordjaren van de Noordpool. Na het smeltseizoen, dat nog tot eind september duurt, kan pas worden vastgesteld hoeveel zeeijs exact in de Noordelijke IJszee is gesmolten.

Met het huidige zeeijsoppervlakte van 5,25 miljoen km2 op de Noordpool heeft de zomer 2008 het ijsmeltrecord van 2005 ingehaald, maar nog niet het laagterecord van 2007 verbroken. In 2007 lag er op dit moment 4,83 miljoen km2. Het absolute minimum aan ijsbedekking lag op 15 september 2007: 4,13 miljoen km2.

De ijsmelt is afgelopen juli sterk achtergebleven op ijssmeltrecordjaar 2007 doordat de wind gunstiger is geweest om het ijs intact te houden. Vorig jaar juli bracht een stevige wind vanaf de Stille Oceaan meer warmte het Noordpoolgebied binnen. Deze augustusmaand is echter de wind weer meer naar het noorden gedraaid zodat de ijsmelt is versneld. Op 1 augustus lag er 890.000 km2 meer ijs dan vorig jaar; nu is dat nog 430.000 km2 meer.

Voor het tweede opeenvolgende jaar is ook weer de Noordwestelijke doorvaart van de Atlantische Oceaan via de Canadese wateren naar de Stille Oceaan sinds mensenheugenis zo goed als ijsvrij. Het gaat dan om de Amundsen Northwest Passage, genoemd naar de Noorse Roald Amundsen die in 1903 een expeditie leidde om deze route te bevaren. Hij deed er drie jaar over.

De ijssmeltcijfers van deze zomer laten zien dat de ijsbedekking op de Noordpool een neergaande trend vertoond. De vraag is of de recordhoeveelheid ijssmelt in 2007 toeval is of een trendbreuk. Om dat vast te stellen zijn een aantal jaren nodig om te kunnen vergelijken. In 2007 is het zeeijs 20 procent harder gesmolten dan voorgaande jaren. Als dat tempo zich zou voortzetten, dan is het zeeijs op de Noordpool binnen vier, vijf jaar weg. Als de geleidelijk neergaande trend van de afgelopen dertig jaar doorzet, dan zit rond 2080 geen ijs meer in de Noordelijke IJszee. In die drie decennia zijn er ook fluctuaties in de ijssmelt geweest maar 2007 springt er duidelijk negatief uit.

De neergaande trend van de ijsbedekking heeft tot gevolg dat de gemiddelde dikte van het ijs afneemt. Dik meerjarig ijs wordt vervangen door dun, eenjarig ijs dat minder kans maakt de zomer te overleven.