|
 |
|
Wereldgemiddelde temperatuur sinds 1850 (bron:
Hadley Center) Klikken op afbeelding geeft groot formaat. |
16 december 2008 - De gestage stijging van de wereldtemperatuur is
ook dit jaar doorgegaan. Het afgelopen jaar was met een afwijking van
ongeveer 0,31 graden boven het langjarig gemiddelde een van de tien
warmste van de meetreeks van ruim anderhalve eeuw.
Het afgelopen jaar bezet daarmee de tiende plaats van de top tien. Aan
top staat nog steeds 1998 met een afwijking van +0,52 graden boven de
norm van 14,0 graden, het langjarig gemiddelde over 1961-1990. In dat
jaar gaf een sterke El Niņo de temperatuur een extra zetje. In een El
Niņo-jaar is het water langs de evenaar in de Stille Oceaan warmer dan
normaal. Als het zeewater kouder is spreken we van een La Niņa. De
afwisseling van El Niņo’s La Niņa’s is een natuurlijke variatie van
het klimaat. Sinds 2007 hebben we te maken met een La Niņa, waardoor
de hoge wereldtemperaturen iets worden getemperd. Het is wachten op
een nieuwe El Niņo om de wereldgemiddelde temperatuur op een nieuw
record te brengen. Dit soort variaties zijn maanden vooruit
voorspelbaar. Onderzoekers zagen een jaar geleden al aankomen dat 2008
wel warm maar niet extreem warm zou worden. Ook 2009 zal nog
gedomineerd worden door een zwakke La Niņa.
Corrigeren we de temperatuur voor deze natuurlijke variaties dan
blijkt het gemiddelde gestaag te stijgen, afgezien van een korte
onderbreking na een grote vulkaanuitbarsting. De laatste tien jaar is
de wereldgemiddelde temperatuur met 0,2 graden gestegen. De opwarmende
trend die sinds de jaren zeventig is ingezet gaat onverminderd door.
Opmerkelijke gebeurtenissen
Wereldwijd leverde 2008 een scala aan opmerkelijke weerfenomenen op.
Zo was de ijssmelt op de Noordpool bijna net zo groot als in
recordjaar 2007. In een groot deel van Noord-Europa inclusief Siberië
en Scandinavië begon 2008 met een uitzonderlijk zachte winterperiode.
De maandgemiddelden lagen in Scandinavië 7 graden boven de norm en
veel plaatsen registreerden de zachtste winter sinds het begin van de
meetreeksen. Dat stond in schril contrast met de ijzige winter in een
gebied dat zich uitstrekte van Turkije tot China. Hier was januari in
zeker vijftig jaar niet zo koud.
|
 |
|
Verloop van de wereldgemiddelde temperatuur sinds 1900 |
Opmerkelijk was ook het vroege begin van de zomer in grote delen van
Europa. In ons land was mei al een echte zomermaand met uitzonderlijk
veel zon en in De Bilt liefst 9 zomerse dagen. De meimaand was hier
drie graden warmer dan normaal. Ook in het zuidoosten van Europa en
het Midden Oosten begon het hete seizoen vroeg. De eerste hittegolven
deden zich in april al voor. Het noorden van Afrika kreeg tussen
september en november te maken met hevige regen waardoor doden en
gewonden vielen en veel schade werd aangericht. Ook in het zuidwesten
van Europa regende het soms hevig. Valencia registreerde 390 mm in een
etmaal, waarvan 144 mm in een uur omlaag kwam. Delen van Frankrijk
kregen tussen 31 oktober en 2 november op sommige plaatsen 500 mm te
verwerken, wat leidde tot overstromingen en modderstromen.
Het ozongat boven Antarctica was dit jaar groter dan vorig jaar maar
kleiner dan in recordjaar 2006. Op 12 september bereikte het ozongat
een omvang van 27 miljoen vierkante kilometer, tegen 29 miljoen in
2006 en 25 miljoen in 2007. De jaarlijkse variaties hangen volgens de
Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) samen met grillige
weersomstandigheden.
|
