|
De Amerikaanse klimaatsatelliet AURA met aan boord
het Nederlands-Finse Ozon Monitoring Instrument (OMI) is
donderdagmiddag 15 juli 2004 om 12.02 Nederlandse Tijd succesvol
gelanceerd. Bij het KNMI, waar een kleine honderd genodigen de
spannende lancering volgden, zijn donderdagmiddag de champagneflessen
ontkurkt.
Het nieuwe ozon meetinstrument (OMI) nader verklaard
Ozone Monitoring Instrument (OMI) is de officiële benaming van een
nieuwe ozonmeter die de komende jaren zijn werk moet doen. OMI is
gebouwd onder leiding van de Nederlandse Ruimteorganisatie NIVR door
Dutch Space, TNO-TPD en de Finse industrie. Het KNMI heeft de
wetenschappelijke leiding. Het instrument bevindt zich aan boord van
de satelliet EOS-AURA van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA.
De satelliet doet 100 minuten over een omloop rond de aarde. Bij elke
omloop ronde de aarde wordt een strook met een breedte van 2600
kilometer in beeld gebracht. Na veertien banen die binnen een dag
worden afgelegd is de hele aarde in beeld gebracht.
 |
De atmosfeer
In de troposfeer vinden vrijwel alle
menselijke activiteiten plaats. De troposfeer is aan de polen
ongeveer 10 km dik en in de tropen ongeveer 18 km. De laag direct
erboven noemt
men de stratosfeer. Deze laag strekt zich uit tot ongeveer 50 km
hoogte. De beschermende ozonlaag bevindt zich hierin.
Omi meet het zonlicht dat in de atmosfeer of
via het aardoppervlak
wordt weerkaatst. Daaruit wordt de hoeveelheid ozon,
stikstofdioxide en andere gassen in de atmosfeer berekend en wordt
informatie over aërosolen en wolken verkregen. |
Het ozon meetinstrument OMI is het eerste in de
wereld dat de volledige atmosfeer zeer gedetailleerd en binnen een dag
in kaart gaat brengen. Zo kan nauwkeurig worden gemeten hoe groot de
luchtvervuiling (onder andere door stikstofoxide, zwaveloxide, roet en
fijn stof) is in de verschillende steden in de wereld en hoe deze zich
verplaatst. Zo kan grootschalig transport van luchtvervuiling, zoals
van de Verenigde Staten naar Europa en van China naar de Verenigde
Staten in kaart worden gebracht. Ook kunnen deze gegevens gebruikt
gaan worden om regionale smogverwachtingen te maken.
Bovendien wordt de dikte van de ozonlaag tot in de kleinste details
gemeten. Dat is niet alleen van belang voor het onderzoek naar
klimaatveranderingen en het broeikaseffect maar ook rechtstreeks van
belang voor onze gezondheid. De ozonlaag, op grote hoogte in de
atmosfeer, filtert de voor de huid schadelijke ultraviolette straling
(UV) uit het zonlicht. Een dunnere ozonlaag waardoor te veel UV tot
het aardoppervlak doordring kan leiden tot huidkanker. Mede door het
veranderlijke weer varieert de dikte van de ozonlaag en werkt de
natuurlijke filter de ene dag beter dan de andere. Met behulp van OMI
kunnen UV-verwachtingen (zonkracht) worden gemaakt voor de hele wereld
voor een week vooruit.
OMI stelt beleidsmakers en wetenschappers ook in staat te meten in
hoeverre maatregelen die zijn genomen om de afbraak van de ozonlaag te
beperken (zoals het Montreal Protocol) daadwerkelijk effect hebben.
 |
Luchtkwalitelt Luchtvervuiling door
stikstofdioxide boven Europa, gemiddeld over januari tot en met
mei 2oo3, zoals gemeten door het Sciamachy satellietinstrument.
Regionale luchtvervuiling bedekt grote delen van Europa, waaronder
Nederland. Ook de metropolen Moskou en Istanbul zijn duidelijk
zichtbaar.
Index: Blauw betekent weinig en rood veel
stikstofdioxide KNMI/IASB/ESA
|
|
