Winter 2017-2018

Oudste bericht onder, nieuwste boven.

Bericht No. 16  van 04-03-2018 11.00 uur

Epiloog: het was stilstaan en hollen . . .

Dag bezoekers van weerstation De Arend, een goeden dag.

Het stilstaan.
Iedere keer sluit ik een vorstperiode af met de woorden 'het was weer bijzonder'.
Deze keer hebben ze absoluut deze waarde. Niet eerder sinds ik het vriezen in deze omgeving volg (sinds 1978; sinds 2002 op deze pagina) kan ik mij herinneren dat de wind in combinatie met de tijd zo een sterke invloed had op de vorstperiode.
Want de wind was er natuurlijk ook eerder wel en werden er windwakken gevormd. Maar dan was er altijd nog de tijd die ons uiteindelijk een goede ijsvloer gaf.
Nu heeft de wind ons sterk beïnvloed, omdat we al wisten dat we slechts een week ijsvormende vorst zouden hebben.
Uiteindelijk zag het er zo slecht uit, dat ik het ook niet meer wist. Er vormde zich hier en daar wel wat ijs, maar de grotere wateren bleven grotendeels open liggen. Het was ook voor mij volkomen onvoorspelbaar geworden; ik kon geen andere conclusie trekken dan te stoppen met schrijven en de observatie van eventuele vorming van het ijs, waar dan ook, aan u zelf over te laten. Als zich nog voldoende ijs zou vormen . . . . .

De periode van vorst
De vorstperiode duurde precies één week. Daarvoor vroor het weliswaar iedere nacht, maar waren de dagtemperaturen onder invloed van de zon hoog. Vanaf zondag 25 februari 2018 werd de dagtemperatuur lager.
Onderstaande afbeelding kunt u vergroten door te klikken.
De horizontale blauwe lijn is de vorstgrens van 0 graden. De rode lijn is de temperatuur (getal staat links); de lichtblauwe lijn is de gemiddelde windsnelheid (snelheid in m/sec. rechts).

Het hollen.
En verdraaid. Niet meer echt verwacht, kon er meer geschaatst worden dan gedacht. Niet dat er uren achter elkaar één route kon worden geschaatst.

Eerst (02-03-2018; sommigen al een dag eerder) kon er enige kilometer geschaatst worden op Ankeveen. Een kort filmpje geeft de volgende impressie daarvan. Met windruis, tekst niet belangrijk.
 

Een dag later was ik in Het Hol te Kortenhoef en de Vuntus te Loosdrecht.
Het Hol werd door grote publieksdruk snel slecht; de Vuntus was een enorme verrassing. Er kon daar een flinke ronde worden geschaatst op schitterend ijs.
Ik gebruik daar verder nu geen woorden voor en laat de beelden spreken. Bekijkt u het schitterende filmpje van Donald van Lier van de Vuntus van 03-03-2018.

Na het stilstaan werd het uiteindelijk gelukkig toch nog hollen om vóór de invallende dooi nog wat schaatskilometers te maken. Het was dus toch weer 'héél bijzonder'!

Zeer velen van u zwaaiden en riepen me vriendelijk toe of spraken me aan op het ijs. Het werd me goed duidelijk dat u deze pagina erg waardeert; zelfs, zoals deze keer, als ik stop met schrijven.
Dat is fijn om te horen en, ijs en weder dienende, zult u volgende winter weer van me horen.

Voor nu groet ik u allen hartelijk!
Tot een volgend schaatsseizoen.

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Bericht No. 15  van 27-02-2018 11.30 uur

ZEER GEVAARLIJK ONVOORSPELBAAR IJS

Kleine update 01-03-2018

Dag bezoekers van weerstation De Arend, een goeden dag.

Nadat ik de berichten van het schaatsnieuws op 27-02-2018 had afgesloten, heb ik nog vele vragen gekregen die leken op: "Ja maar, er zijn toch wel plekjes op Ankeveen waar je wel kunt schaatsen?"
Er waren zelfs mensen die mij filmpjes ervan zonden.
Prima. U heeft gedaan wat ik heb voorgesteld: zelf (voorzichtig) op onderzoek uitgaan. Laat u zich vooral door niemand betuttelen.

Ik hoop ook dat u begrijpt dat ik dit schaatsnieuws niet bij houd om u te informeren over schaatsen op de vierkante meter. Dat kunt U op zeer veel plekken: ondergespoten baantjes, slootjes in de luwte etc.
Het gaat natuurlijk over de schoonheid om op Ankeveen mooie tochten te schaatsen over de plassen, door de trekgaten en de aangesloten sloten.
Ik kom net van Ankeveen en heb geconstateerd dat de situatie sinds de laatste berichten niet is veranderd. De rode tekst boven aan het bericht heeft nog steeds dezelfde geldigheid.

Minder aangenaam getroffen was ik toen ik zag wat ik aan het begin van het Bergse Pad aantrof: de naam in de sneeuw op het ijs.
Ik wil u in ieder geval melden dat ik dat niet geweest ben en heb de 'dader' inmiddels persoonlijk gevraagd dit niet meer te doen en zeer zeker niet als ik u heb moeten waarschuwen voor onvoorspelbaar ijs. Hij heeft me gemeld het niet meer te doen.

Als u de schaatsen nog ergens onderbindt, wens ik u veel plezier. Misschien komen we elkaar nog tegen.

O ja, verdraaid! De Hagenees waren we nog niet tegengekomen.
Gelukkig is ie er nog wel, maar niet in Ankeveen. Ik kreeg zojuist het volgende bericht:

Hartelijke groet,

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend

 

Laatste essentiële update 27-02-2018: sneeuw

Met een hartelijk dank aan Lotte Leontine voor de foto.
Het was al onvoorspelbaar, door een paar sneeuwbuien aan het eind van de middag weet niemand meer wat er onder ligt.

 

Laatste schaatsnieuws van winter 2017-2018 - Help mij het zelf te doen . . .

Dag bezoekers van Weerstation De Arend, een goeden dag!

Onderstaand vindt u het filmpje met een inspectie van de situatie aan de Dammerkade van Ankeveense Plassen hedenmorgen 09.00 uur.
Deze positie aan de Ankeveense Plassen werd bewust gekozen, omdat de wind daar vrijer spel heeft. Ik was zeer nieuwsgierig hoe daar de situatie zou zijn na een nacht matige vorst tot -7/8 (zoals voorspeld) en minder wind dan de afgelopen dagen.
Welnu: vooraleerst werd er geen -7/8 graden gemeten op De Arend, maar 'slechts' -5.3. Bovendien heeft de wind, zij het wel minder, toch de hele nacht doorgestaan.

Aangekomen op de Dammerkade was het al opvallend open water aan te treffen op beschutte, onverwachte plekken. Hieronder vindt u daar vier voorbeelden van. Klikken op de afbeelding geeft een groter formaat, zodat u de situatie beter kunt bekijken.

De beelden van het onderstaande filmpje spreken voor zich. Er is tijdens mijn spreken enig windgeruis hoorbaar. Op het moment dat ik de beelden laat spreken, houd ik mijn mond en hoort u slechts windgeruis.
Zoals gezegd: de beelden spreken voor zich.
Mijn mededeling dat dit het laatste schaatsnieuws van de winter 2017-2018 is, vraagt nog iets meer duiding. Die vindt u onder het filmpje. 
 

De rode kop van dit artikel zegt het eigenlijk al. Er is nu, maar zeker ook tot en met zaterdag, zéér gevaarlijk onvoorspelbaar ijs.
U denkt waarschijnlijk: maar er komt toch nog drie keer matige vorst???
Jazeker; dat zijn de voorspellingen. En als ze al uitkomen (de afgelopen drie nachten was het hier steeds twee à drie graden minder koud) dan blijft de ijssituatie nog even gevaarlijk onvoorspelbaar.
Na vandaag gaat de wind namelijk aantrekken tot kracht 5 à 6: zo hard heeft het de afgelopen dagen nog niet gewaaid. Naast het feit dat het onvoorspelbaar blijft wat de dag ervoor nog open lag (en dus slechts één of twee cm ijs heeft), kunnen er ook weer nieuwe windwakken gaan ontstaan. Ik herhaal nog maar eens wat ik eerder heb geschreven:
"De harde wind kan weer nieuwe windwakken doen ontstaan door versterkte warmteafvoer welke een stroming onder het ijs doet ontstaan en het ijs aan de onderkant doet afsmelten. Ogenschijnlijk kan het ijs er goed uitzien, u zult nooit weten of er 1, 2, 5 of 7 cm ligt. Bij 5 of 7 cm kunt u er goed overheen, bij 1 à 2 gaat u er zeker door."
En dan gaat het in de nacht van vrijdag naar zaterdag waarschijnlijk nog sneeuwen ook. Als dat blijft liggen weet u het helemaal niet meer. De kans bestaat ook dat de sneeuwval over gaat in regen. Zaterdag komt namelijk de dooiaanval die zeer waarschijnlijk gaat slagen.
Resumerend kan ik slechts één conclusie trekken: tot en met zaterdag treft u in Ankeveen zéér gevaarlijk onvoorspelbaar ijs aan.
Ik hoop dat u zich goed kunt voorstellen wat het betekent om bijvoorbeeld a.s. donderdag door het ijs te gaan. De luchttemperatuur is onder nul, de windkracht is 5 à 6, de gevoelstemperatuur is -15 of lager en u moet nog 2 km of meer om weer bij uw schoenen te komen.

Help mij het zelf te doen . . .

De uitspraak 'Help mij het zelf te doen' welke u in de titel van dit stukje aantreft, vraagt ook iets meer duiding.
Het betreft een uitspraak van Dr. Maria Montessori. Als u haar niet kent, dan leest u dat hier.
Maar waarschijnlijker is dat u wel eens van Montessorischolen heeft gehoord. Nu ben ik (onderwijs)uitgever, maar ik ben 30 jaar lang montessorileerkracht en -opleider geweest.

Zonder dat u zich daar waarschijnlijk bewust bent van geweest, is 'Help mij het zelf te doen . . . ' de leidraad van deze pagina geweest en zal dat ook altijd blijven.
Ik help u door u (mijns inziens) goede en betrouwbare informatie te geven; u trekt daaruit uw eigen conclusies.
En mijn informatie van nu is mijns inziens helder en duidelijk: er is in Ankeveen zéér gevaarlijk onvoorspelbaar ijs.

Één opmerking wil ik nog maken over de modellen van ijsaangroei.
Die geven nog steeds een ijsdikte aan tot 10 cm.
Wat de ijsaangroeimodellen namelijk niet (kunnen) meenemen is de plaatselijke invloed van de wind en andere bepalende omstandigheden als begroeiing etc.. De modellen gaan uit van een ideale situatie.

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je 'nergens' kunt schaatsen. Ik beperk me slechts tot de wateren in Wijdemeren. Ik doe een beroep op uw eigen vindingrijkheid elders te zoeken.

Één ding hebben we van de afgelopen dagen weer met elkaar geleerd.
De zéér geavanceerde weermodellen en voorspellingen welke de mens heeft ontwikkeld hebben nog altijd minder zeggingskracht dan de natuur zelf.
We plaatsen ons als mens zo graag in het centrum en als hoofd van de wereld en denken vaak dat alles maakbaar en/of voorspelbaar is.
We mogen echter nooit vergeten dat er krachten zijn welke groter zijn dan de mens.

Voor nu groet ik u allen hartelijk!
Tot een volgend schaatsseizoen.

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Bericht No. 14  van 26-02-2018 10.00 uur

GEVAARLIJK ONVOORSPELBAAR IJS

De uitspraak van vandaag: riskante boel . . .

Dag bezoekers van Weerstation De Arend, een goeden dag!

Onderstaand vindt u het filmpje met een kleine inspectie van de situatie aan de Ankeveense Plassen hedenmorgen 20.00 uur.
Ik was daar met Harmen van der Veen van BNR nieuwsradio. De uitzending kunt u hier beluisteren. Meer leest en kijkt u op de BNR-site.

Voor ik van huis ging wist ik dat het tot 5.3 graden had gevroren op De Arend. Net aan matig, maar toch weer twee graden minder dan werd verwacht.
Ook kon ik aflezen dat de wind had doorgestaan, zij het een stuk minder dan gisteren overdag.

Mijn verwachtingen waren derhalve niet hoog gespannen: ik zou een gelijke situatie aan gaan treffen in vergelijking met gisteren.
De verwachtingen leken bevestigd te worden door de eerste indrukken: de eerste sloten en trekgaten lagen net als gisteren nog gedeeltelijk open.
De meest gebruikte en redelijk beschut liggende opstapplaats lag voor de helft nog open (zie foto hieronder).


 

Het open water zou wel niet anders zijn.
Ik vond het verbazend te zien dat ondanks de wind grote vlakken van de plassen dicht lagen. Dat kunt u zien in het filmpje en op de panoramafoto.

De panoramafoto (klikken geeft groot formaat) is een goede metafoor voor het hele plassengebied: het ziet er in eerste instantie wel aardig uit, maar overal zijn nog grotere en kleinere windwakken.
En het is niet te inspecteren waar precies de open gaten overal liggen.
Ook moet niet vergeten worden dat er nog maar 1 à 2 cm ijs ligt.

Dat wat dicht ligt, kan nog lekker doorgroeien deze week (tot en met vrijdag!). En dat zal dan best een stevige laag kunnen worden. Het riskante zit hem in de de nu nog open liggende gaten.
Als we de week verder beschouwen dan kan ik het volgende melden.
Vannacht en morgen zal de wind tijdelijk minder worden met matige vorst en dat biedt wat hoop.
Woensdag en donderdag gaat de wind weer flink toenemen en zal de temperatuur nog iets verder zakken. Donderdag wordt de koudste dag met de meeste wind. De kans is groot dat het KNMI een code geel gaat afgeven i.v.m. de zeer lage gevoelstemperatuur van -15 graden of meer.
Vrijdag is de laatste vorstdag; zaterdag komt er een dooiaanval waarna de temperatuur een paar dagen boven nul zal blijven. Maar dit is weer langere termijn werk, dus wachten we rustig af.

De gevaarlijkste situatie kan ontstaan door onderstaande.
De harde wind kan weer nieuwe windwakken doen ontstaan door versterkte warmteafvoer welke een stroming onder het ijs doet ontstaan en het ijs aan de onderkant afsmelt. Ogenschijnlijk kan het ijs er goed uitzien, u zult nooit weten of er 1, 2, 5 of 7 cm ligt. Bij 5 of 7 cm kunt u er goed overheen, bij 1 à 2 gaat u er zeker door.

Resumerend kan ik zeggen: het wordt weer riskante boel.
Morgen zal ik weer een inspectie houden.

Het wil natuurlijk niet zeggen dat u niet ergens anders kunt schaatsen. Voor de wind beschutte plekken kunnen behoorlijk sterk worden.
Ik beperk me slechts tot de grote wateren in Wijdemeren waar de Ankeveense Plassen veelal het eerste dicht liggen vanwege hun geringe diepte.

Ik groet u allen hartelijk!

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Bericht 'No. 13  van 25-02-2018 11.11 uur

Een uitspraak doen is niet mogelijk . . .

Dag bezoekers van Weerstation De Arend, een goeden dag!

Laat ik om te beginnen even duidelijk zijn over de onduidelijkheid van het filmpje.
De essentie van het bericht is, voor zover verstaanbaar: de wind is een grote spelbreker en ik kan geen enkele uitspraak doen over wat deze week nog mogelijk zou kunnen zijn.
Het filmpje is wèl duidelijk over de afwezigheid van ijs.

Ik leg verder uit.
De verwachting voor afgelopen nacht was: matige vorst tot ongeveer -7 voor onze omgeving.
Nu heb ik altijd grote waardering voor de verwachtingen op korte termijn, maar ik weet ook dat ze niet altijd precies zo uitkomen.
De Arend had vannacht slechts -4.4 graden en deze werd pas om 08.00 uur bereikt. (Zie afbeelding.) Erg veel kou heeft de nacht derhalve niet opgeleverd.

Dat de wind zou doorstaan, was bekend. Maar ik was nieuwsgierig of een matige vorst daar wat aan kon doen.
Het antwoord daarop ziet u duidelijk in het filmpje: de magere vorst had niets in te brengen.
Er waren natuurlijk wel kleine meer beschutte plekjes waar wat ijs lag. De conclusie van afgelopen nacht is echter: deze telt niet mee voor de ijsaangroei.

Vandaag blijft de wind met eenzelfde kracht doorstaan, vannacht neemt de wind een beetje af om maandag weer sterker dan vandaag terug te keren.
Alleen dinsdag zakt de windsnelheid terug naar 3 à 4 meter per seconde (kracht 2 à 3) om woensdag (kracht 4 à 5) en donderdag (kracht 5 à 6) nog steviger terug te keren.
Omdat de dagtemperatuur donderdag onder nul blijft, kan het KNMI code geel afgeven voor riskant weer: de gevoelstemperatuur komt dan onder de -15; de grens om een code geel af te geven.

En dan nog dit: vrijdag kan er sneeuw vallen bij een nog steeds stevige wind, waarna de temperatuur op zaterdag zou kunnen stijgen naar de lentetemperatuur van 10 graden. Er valt dan ook nog regen.

Durft u het te zeggen?
Ik in ieder geval niet.
Nu ben ik nooit al stellig met uitspraken, maar van de ingrediënten welke nu tot onze beschikking staan, kan ik voorlopig nog geen lekkere ijscocktail bereiden.
Het bestuderen van de werkelijk gemeten waarden voldoet niet bij zulke stevige wind; dagelijkse visuele inspectie is het enige wat me nog rest.

De eerste inspectie (de breedbeeldfoto onder het filmpje; klikken geeft groter formaat) was van gisteren.
Het filmpje is van vandaag (25-02-2018). In vergelijking met gisteren is er niets veranderd.

 

Ik groet u allen hartelijk!

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Bericht No. 12  van 22-02-2018 13.00 uur

Een kleine update van 23-02-2018 met 'hoofddekselnieuws' . . .

 

Nog even door de 'warmte' heen . . .

Dag bezoekers van Weerstation De Arend, een goede dag!

Het is bijzonder om over 'warmte' te spreken als we weten dat er heel wat kou op ons afkomt.
Maar het is de realiteit. Hieronder ziet u de temperatuur van De Arend de afgelopen drie dagen en tot en met zaterdag zal daarin niet veel veranderen.
U ziet dat de vorstperiode in geen verhouding staat tot de tijd en temperatuur overdag. Hoewel er iedere nacht een laagje ijs wordt gevormd, is dat door de hoge temperatuur en de inwerking van de zon in de loop van de middag weer praktisch verdwenen.

En de situatie zal vandaag, vrijdag en zaterdag niet veel veranderen (zie afbeelding temperatuur De Arend). De echte kou komt in de nacht naar zondag en zondag overdag zal de temperatuur ook laag blijven; misschien niet eens boven nul. (Zie temperatuur animatie van 25-02-2018.)

Ik had u voor vanmiddag een ijsinspectie beloofd. Daar zie ik vanaf. Als u het volgende filmpje bekijkt van hedenmorgen (Hans Hazes, Bergse Pad Ankeveen; even het hoofd naar één kant draaien), dan begrijpt u waarom.
Het filmpje: https://www.facebook.com/hans.hazes/videos/10215333743674014/

Het wordt derhalve pas interessant om de ijssituatie zondagochtend te gaan bekijken. Misschien dat dan de eerste één à twee centimeters kunnen worden gevormd.
Zondagochtend zal ik er dus zijn en zal een filmpje schieten en wat foto's maken alsmede een 'visueel' verslag schrijven.

Want: de eerder beschreven aandachtspunten blijven nog steeds zeer geldig en laat ik derhalve nog staan.

Aandachtspunt één is de wind: die neemt in het weekend behoorlijk toe.
Heeft zich al een ijslaag gevormd, dan kunnen er twee dingen gebeuren:
Door de wind wordt er extra warmte van de plas weggevoerd en kan het ijs sneller groeien.
De wind kan echter ook, door de versterkte warmteafvoer, een stroming onder het ijs veroorzaken welke het ijs aan de onderzijde doet smelten: de vorming van een windwak!
Hierover durf ik geen enkele voorspellende uitspraak te doen. Wat mogelijk is (eventueel) een voorzichtige inspectie bij of op het ijs.

Aandachtspunt twee is mogelijke neerslag op dinsdag en verder in de week in de vorm van sneeuw. Het is nog behoorlijk onzeker en de hoeveelheden zullen niet groot zijn, maar we zien het liever niet op een zich vormende ijsvloer.

Tenslotte kunt u nog een temperatuuranimatie van Europa bekijken vanaf a.s. zaterdag tot volgende week zaterdag.
Er is zeker kans op strenge vorst en ijsdagen (temperatuur overdag niet boven nul).
Naar volgende week zaterdag lijkt er een weeromslag te komen. De meeste modellen geven dat inderdaad aan, maar dat is nog ver weg.

Ik groet u allen hartelijk!

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Bericht No. 11  van 21-02-2018 10.00 uur

Het is niet meer de vraag 'of', maar 'wanneer'. . . .

Dag bezoekers van Weerstation De Arend, een goede dag!

Zelden open ik met zo een boude uitspraak als vandaag.
Nu is daar natuurlijk weinig moed voor nodig, want als het volgende week niet lukt, dan lukt het volgend winterseizoen wel.

Er moeten echter wel heel gekke dingen gebeuren, wil het volgende week niet lukken.
Margot Ribberink van MeteoGroup (MeteoConcult) legt het in onderstaande video helder uit.
Let wel: de kaarten welke Margot gebruikt zijn die van het 850 hPa vlak: 1500 meter hoogte.
De temperatuur op 2 meter hoogte is niet altijd geschikt om een aanval van koude of warme lucht te zien aankomen. Daarvoor is de temperatuur op het 850 hPa-vlak meer geschikt. De temperatuur op 850 hPa wordt minder verstoord door het dag- en nachtritme en de hoogte.

Het einde van het bericht van gisteren laat ik nog even staan.
Bovenal voor zijn belangrijke geldigheid, maar ook een beetje omdat ik vandaag niet zo veel tijd heb.
Morgen aan het eind van de middag ga ik een eerste inspectie bij het ijs uitvoeren. Het eind van de middag, omdat ik dan wellicht beter de inwerking van de zon op het ijs kan bekijken.

Iedere ochtend ligt de sloot achter De Arend dicht,
maar aan het eind van de dag is er van het ijs niet veel over.
Zo zal het waarschijnlijk doorgaan tot zaterdag

 

Uit het bericht van gisteren:
Tot en met zaterdag is het goed kijken wat er werkelijk wordt gemeten. De vorst zal dan nog meevallen en de dagtemperaturen zijn dan behoorlijk hoog.
Het is nu al zo dat de Ankeveense Plassen (en zelfs het Hilversums kanaal) iedere ochtend na een beetje vorst dicht liggen, maar in de middag is het ijs weer verdwenen.
Na zaterdag weten we meer over een eventuele ijsaangroei. Waarschijnlijk komt vanaf zondag de temperatuur helemaal niet meer boven nul, zodat er goed ijs gevormd kan worden.

Aandachtspunt één wordt dan weer de wind: die neemt in het weekend behoorlijk toe.
Heeft zich al een ijslaag gevormd, dan kunnen er twee dingen gebeuren:
Door de wind wordt er extra warmte van de plas weggevoerd en kan het ijs sneller groeien.
De wind kan echter ook, door de versterkte warmteafvoer, een stroming onder het ijs veroorzaken welke het ijs aan de onderzijde doet smelten: de vorming van een windwak!
Hierover durf ik geen enkele voorspellende uitspraak te doen. Wat mogelijk is (eventueel) een voorzichtige inspectie bij of op het ijs.

Aandachtspunt twee is mogelijke neerslag op dinsdag en verder in de week in de vorm van sneeuw. Het is nog behoorlijk onzeker en de hoeveelheden zullen niet groot zijn, maar we zien het liever niet op een zich vormende ijsvloer.

Dat het aan het eind van de winter nog zo koud zou kunnen worden, is geen zeldzaamheid. 4 maart 2005 was er in grote delen van Nederland strenge vorst met temperaturen tot -20. (Zie afbeelding.)
In Marknesse werd een landelijk record gemeten met -20.7 graden.

Een herhaling zal het waarschijnlijk niet worden, maar met de voorspellingen welke we nu in het vooruitzicht hebben kan er veel gebeuren.

We gaan het zien (of niet!).

Ik groet u allen hartelijk!

 

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Bericht No. 10  van 20-02-2018 12.00 uur

Het komt steeds dichterbij . . .

Dag bezoekers van Weerstation De Arend, een goede dag!

Naarmate de mogelijk naderende vorstperiode dichterbij komt, worden de modellen van Europa (ECMWF) en Amerika (GFS_NCEP) het steeds meer met elkaar eens (zie afbeelding hieronder).
De Amerikanen zien weliswaar een eind aan de vorst op vrijdag 2 maart, maar tot die datum zijn ze het roerend eens, hetgeen de betrouwbaarheid sterk vergroot.
(De afbeelding is nog van de run van gisteren, om 12.00 uur. De meest actuele zal hier verschijnen.)

Tot en met zaterdag is het goed kijken wat er werkelijk wordt gemeten. De vorst zal dan nog meevallen en de dagtemperaturen zijn dan behoorlijk hoog.
Het is nu al zo dat de Ankeveense Plassen (en zelfs het Hilversums kanaal) iedere ochtend na een beetje vorst dicht liggen, maar in de middag is het ijs weer verdwenen.
Na zaterdag weten we meer over een eventuele ijsaangroei. Waarschijnlijk komt vanaf zondag de temperatuur helemaal niet meer boven nul, zodat er goed ijs gevormd kan worden.

Aandachtspunt één wordt dan weer de wind: die neemt in het weekend behoorlijk toe.
Heeft zich al een ijslaag gevormd, dan kunnen er twee dingen gebeuren:
Door de wind wordt er extra warmte van de plas weggevoerd en kan het ijs sneller groeien.
De wind kan echter ook, door de versterkte warmteafvoer, een stroming onder het ijs veroorzaken welke het ijs aan de onderzijde doet smelten: de vorming van een windwak!
Hierover durf ik geen enkele voorspellende uitspraak te doen. Wat mogelijk is (eventueel) een voorzichtige inspectie bij of op het ijs.

Aandachtspunt twee is mogelijke neerslag op dinsdag in de vorm van sneeuw. Het is nog behoorlijk onzeker en de hoeveelheden zullen niet groot zijn, maar we zien het liever niet op een zich vormende ijsvloer.

Het onderstaande filmpje van 6 februari 2018 van Alfred Snoek, ook van MeteoGroup (het voormalige meteoConsult), laat ik nog even staan i.v.m. met zijn bijzonder voorspellende waarde.

Voorspelling van 6 februari 2018 , Alfred Snoek, MeteoGroup

Dat het aan het eind van de winter nog zo koud zou kunnen worden, is geen zeldzaamheid. 4 maart 2005 was er in grote delen van Nederland strenge vorst met temperaturen tot -20. (Zie afbeelding.)
In Marknesse werd een landelijk record gemeten met -20.7 graden.

Een herhaling zal het waarschijnlijk niet worden, maar met de voorspellingen welke we nu in het vooruitzicht hebben kan er veel gebeuren.

We gaan het zien (of niet!).

Ik groet u allen hartelijk!

 

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Bericht No. 9  van 17-02-2018 13.30 uur

Een laatste kans . . .

Dag bezoekers van Weerstation De Arend, een goede dag!

Is er enige aanleiding om nog een keer schaatsnieuws te schrijven?
Als we enkel en alleen naar de verwachtingen kijken: ja.
Echter weet u inmiddels ook wel dat verwachtingen voor de langere termijn (meer dan drie dagen) niet echt betrouwbaar zijn (zie de eerdere acht berichten van deze winter).
Na vandaag lijkt de betrouwbaarheid iets groter te zijn geworden. Het Europese model (ECMWF) sprak al eerder over een koude periode, terwijl het Amerikaanse GFS-NCEP model in de zelfde tijd hier lente zagen ontstaan.
De grote verschillen ziet u nog in de modellenrun van gisteren. Tom van der Spek van MeteoGroup heeft hierover gisteren een interessant artikel geschreven; dat leest u hier.

Het wordt nog leuker als u nog even het onderstaande filmpje bekijkt van 6 februari 2018 van Alfred Snoek, ook van MeteoGroup (het voormalige meteoConsult).

Voorspelling van 6 februari 2018 , Alfred Snoek, MeteoGroup

Leuke berichten allemaal, maar slechts van berichten kunnen we niet schaatsen.
Daar hebben we toch echt de reeële metingen voor nodig.
Ik kan in ieder geval constateren dat het water in de sloten hier op De Arend goed is afgekoeld. Na elke nacht ontstaat er weer een laagje ijs.
De weerkaarten zijn al een aantal dagen stabiel voor wat betreft een hoog boven Scandinavië en een oostelijke stroming.
Vanaf nu is het dus met spanning volgen van het verdere verloop.

Wellicht horen we eind van de week, begin volgende week de geluiden uit onderstaand filmpje.

Heerlijke geluiden van zwart ijs, Zweden. Bron.

Ik groet u allen hartelijk!

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Bericht No. 8  van 08-02-2018 10.30 uur

Zelfs geen waaghalzenijs . . .

Dag bezoekers van Weerstation De Arend, een goede dag!

Rechtsboven onder het berichtennummer en datum leest u altijd:"Volgend bericht: indien enige aanleiding."
Er is nu natuurlijk geen enkele aanleiding om te berichten, want het is over en uit. Het is allemaal geëindigd zoals ik begonnen ben: "Je moet wat te doen hebben."
Daarin zat al de voorzichtigheid ten aanzien van verwachtingen op de wat langere termijn; reden om die verwachtingen eens een aantal dagen te volgen en te vergelijken. Nu bleken die verwachtingen ondanks kleine schommelingen behoorlijk consistent. Ze hielden de hoop levend hier één of twee dagen te kunnen schaatsen.
Echter . . .voor West Nederland eindigde het vannacht. De bewolking, restanten van een kleine storing, schoof gisteravond het westen van het land binnen en hield de temperatuur op De Arend rond 1 à 2 graden onder nul, terwijl er in het oosten nog -8 werd gemeten.

De bewolking die gisteravond binnensloop; foto vanaf De Arend

Invloed op de temperatuur gisteravond

Invloed op de temperatuur vanochtend

Veel ijsaangroei is er derhalve niet meer bijgekomen en in het bericht van gisteren heeft u kunnen lezen en zien wat dat voor Ankeveen betekende. Zelfs de waaghalzen durfden gisteren ook al niet.
En na de teleurstelling van de bewolking welke de temperatuur temperde, viel er ook nog een nacht matige vorst van de verwachtingen weg (de nacht naar zaterdag).

Het is dus weer net niet. Een herhalend patroon waar we als Nederland mee hebben te leven. Door ons zeeklimaat zijn we voor schaatswinters afhankelijk van transportkou uit het (noord)oosten. Iedere verstoring van dat patroon zet Nederland vaak op de grens van koude en warmere lucht. Die grens lag vannacht over het midden van het land. Na morgen is ook in het oosten van het land de kou verdreven; dat gaat gepaard met winterse neerslag: sneeuw.

De breedbeeldfoto van de plassen van gisteren (klik op afbeelding geeft groot HD-formaat) laat ik als zoete troost nog even staan.

Nu is de winter nog niet echt voorbij; laten we maar blijven hopen dat het niet hierbij blijft.

Ik groet u allen hartelijk.

P.S.: Van Lotte Leontine kreeg ik om 13.00 uur de volgende foto, Bergse Pad, Ankeveen (het gedeelte dat het sterkst zou moeten zijn). Dus echt géén waaghalzenijs.

 

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Bericht Bericht No. 7  van 07-02-2018 10.00 uur

Tegen beter weten in . . .

Dag bezoekers van Weerstation De Arend, een goede dag!

Tja, tegen beter weten in stond ik vanochtend toch maar weer aan de Ankeveense Plassen. Niet dat het vervelend is, hoor! Het was vanochtend vroeg al prachtig. Geen wind, de opkomende zon en ongeveer 6 graden vorst.
Maar . . . de laatste ECMWF verwachting is net binnen. De betrouwbaarheid naar morgen en de dag daarna is behoorlijk groot en dat belooft niet veel goeds.
Komende nacht ongeveer -3 en morgen overdag +5. De nacht naar vrijdag levert amper vorst op.

Kijkt u eerst maar even het filmpje waarin ik iets vertel over mogelijke ijsaangroei.


Tegen beter weten in: schaatsnieuws Ankeveense Plassen 07-02-2018

Veel ijsaangroei hoeven we derhalve niet meer te verwachten. Zie hier de ijsaangroeimodellen en meer informatie daarover.

Tenslotte nog een breedbeeldfoto van de plassen. Klik op afbeelding geeft groot HD-formaat.

Hier houd ik het maar even bij.
Er is namelijk een heel ander soort nieuws dat van mij ook veel aandacht vraagt: voor de derde keer ben ik opa geworden van een prachtige kleindochter. Moeder en kind maken het goed.
Vandaag ga ik even op het kleine broertje passen.

Ik groet u allen hartelijk!

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Bericht No. 6  van 06-02-2018 10.30 uur

Stug doormeten met weinig hoop.

Dag bezoekers van Weerstation De Arend, een goede dag!

Velen zeggen mij: "Schaatsnieuws zonder een videootje is geen schaatsnieuws."
Welnu, dan ga ik een keer overstag, dan kan ik het eigenlijk geen schaatsnieuws meer noemen. Het is eerder 'verwachtingnieuws'.
En eerlijk gezegd verwacht ik er nu ook niet veel meer van. Maar zoals gezegd in de video: het weer kan altijd verrassen, dus we blijven de werkelijke metingen volgen.
De eerste meting van vannacht hield al niet over: tot -3.3 graden. Bovendien bleef de wind doorwaaien met kracht 2 à 3

Excuus!!! Rectificatie van twee mededelingen uit onderstaande video.
Het blijft amateurwerk!!! :)
De juiste metafoor is: het leven is een goede metafoor voor het weer (of andersom).
Èn:
Niet drie nachten, maar 4 à vijf is nog nodig met minimaal matige vorst.

We hebben namelijk geen stabiel hogedrukgebied boven Scandinavië en al helemaal geen blokkade. Een dergelijk weersysteem levert betrouwbare verwachtingen op.
En hoewel de verwachtingen van de afgelopen week behoorlijk consistent waren met kleine schommelingen, zijn die kleine schommelingen voor de positie van Nederland aan zee behoorlijk ingrijpend.
Het probleem is een storing die (in afgezwakte vorm?) ons land gaat bereiken en de wind uit het zuiden tot zuidwesten laat draaien. De meteoroloog van het KNMI schreef vanochtend:
"Een koufront ten westen van Ierland dringt intussen op in oostelijke richting. Vannacht trekt deze over het Verenigd Koninkrijk. Het koufront bereikt woensdagmiddag in sterk afgezwakte vorm de westkust en dringt dan nog langzaam de westelijke kustgebieden binnen terwijl de activiteit er dan (vrijwel) geheel uit is gegaan. De passage zelf wordt door de meerderheid van de EPS-leden ondersteund. Na passage komen we in een duidelijk ander weertype terecht. Het grootste deel van het ensemble laat dan windrichtingen tussen Z en ZW zien. De zuidelijke varianten leveren in dit geval de laagste minima op vanwege de continentale aanvoer."

Komende nacht zal het zeer waarschijnlijk matig gaan vriezen tot wellicht -7, -8. Dat geeft de meesten waarschijnlijk weer extra hoop. Helaas gaat morgen in de loop van de dag de wind al draaien naar het (zuid)westen en zullen we geen matige vorst meer meten terwijl de dagtemperatuur op kan lopen tot 5 graden.

We laten de verwachtingen nu maar even links liggen en concentreren ons op de werkelijk gemeten waarden.

Ik groet u allen hartelijk!

Van Jan Willem Drexhage kreeg ik onderstaand filmpje gezonden.
Op de ondergelopen weilanden tussen Ankeveen en Naardermeer.

 

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Bericht No. 5  van 05-02-2018 13.30 uur

De spanning wordt groter!

Dag bezoekers van Weerstation De Arend, een goede dag!

Onder vindt u de nieuwe vergelijking van het ECMWF model voor midden Nederland. (Klik op afbeelding geeft groot formaat in nieuw venster.)
Ik had nog niet eerder vermeld dat er tussen alle runs precies 24 uur zit: de run van iedere ochtend om 09.13 uur. Inmiddels volgen we de runs van het ECMWF model nu zes dagen.
Het verschil met gisteren is aanzienlijk: werden er eerst nog zes nachten gegeven met mogelijk matige vorst, het zijn er nu nog net aan drie.

Vergelijking ECMWF model voor midden Nederland; nieuwste boven, oudste onder. Alle berekeningen zijn van de ochtendrun van 09.13 uur.
Klikken op afbeelding geeft grote afbeelding (nieuw venster)

Kijken we naar de te verwachten ijsaangroei, dan gaat die ineens terug van 5 naar 2 à 3 cm. 5 cm is goed te schaatsen voor meerdere personen. 2 a`3 cm is voor één persoon al praktisch onmogelijk.

Gisteren schreef ik al: nu komt het aan op het werkelijke meten.
Een verwachting blijft een verwachting en kan, gezien de meteorologische onzekerheden, toch weer anders uitpakken. (U leest hier meer over de onzekerheden.)
De KNMI meteoroloog schreef vanochtend over die onzekerheden: "De spreiding in de diverse pluimen is tamelijk snel al groot, hetgeen een moeilijk voorspelbare atmosfeer inhoudt. Ook zien we in de temperatuurpluim een flinke zaagtand patroon als gevolg van een sterke afkoeling in de nacht en een redelijke opwarming gedurende de daglichtperiode. "

Gezien de onzekerheid laat ik de volgende woorden van gisteren met een kleine aanpassing nog maar een dagje staan.
De spannende periode is nu echt aangebroken: gaan we echt matige vorst meten en hoeveel dan? Lopen de temperaturen overdag niet al te hoog op? Als de dagtemperatuur meevalt (tot 2 à 3 graden) zal het met de dooi waarschijnlijk meevallen. De lucht is behoorlijk droog en daardoor ligt het zogenaamde dauwpunt de hele dag rond of ruim onder het vriespunt. IJs in de slootjes zal in zo'n situatie nauwelijks smelten. Dat valt hopelijk dus mee.
Voor het ijs op de sintelbanen geldt dat helaas niet. Dat ijslaagje is heel dun en direct daaronder ligt vaak beton of asfalt. Op momenten dat de zon schijnt, zorgt de straling ervoor dat het oppervlak onder het ijs toch een beetje opwarmt. Hierdoor zal het ijs van onderaf gaan smelten. Deze ijsbanen kunnen hopen op een paar uurtjes schaatsen in de ochtend waarna 's middags de kansen op goed ijs snel kleiner worden.

We gaan het allemaal wel of niet meemaken. Het ziet er vandaag weer wat minder hoopvol uit.

Ik groet u allen hartelijk!

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Bericht No. 4  van 04-02-2018 11.30 uur

We wachten verder af en gaan vooral meten!

Dag bezoekers van Weerstation De Arend, een goede dag!

Onder vindt u de nieuwe vergelijking van het ECMWF model voor midden Nederland. (Klik op afbeelding geeft groot formaat in nieuw venster.)
Inmiddels volgen we de runs van het ECMWF model nu vijf dagen.
Het verschil met gisteren zit zowel aan de boven- als aan de onderkant. Nu worden de nachten weer een paar graden kouder afgegeven en de dagtemperatuur ook wat hoger. De dagelijkse gang is dus groot: dat wijst op veel zonneschijn en 's nachts flinke uitstraling, extra stralingskou.
In zijn geheel genomen mogen we zeggen dat de uitkomst van de vergelijking van de vijf dagen behoorlijk consistent is. Er waren en zijn wat lichte schommelingen, maar dat mag je van een lange termijnverwachting wel verwachten. In het verleden heb ik heel vaak veel grotere verschillen gezien.

Vergelijking ECMWF model voor midden Nederland; nieuwste boven, oudste onder
Klikken op afbeelding geeft grote afbeelding (nieuw venster)

Nu komt het aan op het werkelijke meten.
Zeker vandaag,  morgen ook nog wel,  staat er een stevige wind. Dat is zeer gunstig: er kan dan veel 'warmte' van de plassen worden afgevoerd. In de loop van dinsdag neemt de wind verder af. Ik zal dinsdag bij de Ankeveense Plassen een eerste inspectie plegen. We weten dan hoe hard het heeft gevroren en/of de wind invloed heeft gehad op (eventuele) ijsvorming. In de nacht van maandag naar dinsdag zal de vorst invallen en het zou misschien al een matige vorst kunnen worden. Temperaturen onder de -5 graden zullen voor een echte gestage ijsaangroei zorgen. Bij de bevriezing van water komt warmte vrij en dat moet door het ijs worden afgevoerd.

De spannende periode is dan aangebroken: gaan we echt matige vorst meten en hoeveel dan? Lopen de temperaturen overdag niet al te hoog op? Ondanks de 'hoge' temperaturen zal het met de dooi waarschijnlijk meevallen. De lucht is behoorlijk droog en daardoor ligt het zogenaamde dauwpunt de hele dag rond of ruim onder het vriespunt. IJs in de slootjes zal in zo'n situatie nauwelijks smelten. Dat valt hopelijk dus mee.
Voor het ijs op de sintelbanen geldt dat helaas niet. Dat ijslaagje is heel dun en direct daaronder ligt vaak beton of asfalt. Op momenten dat de zon schijnt, zorgt de straling ervoor dat het oppervlak onder het ijs toch een beetje opwarmt. Hierdoor zal het ijs van onderaf gaan smelten. Deze ijsbanen kunnen hopen op een paar uurtjes schaatsen in de ochtend waarna 's middags de kansen op goed ijs snel kleiner worden.

We gaan het allemaal meemaken. Het ziet er toch nog steeds hoopvol uit.

Ik groet u allen hartelijk!

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Bericht No. 3  van 03-02-2018 11.30 uur

Het blijft (twijfelachtig) afwachten . . .

Dag bezoekers van Weerstation De Arend, een goede dag!

Onder vindt u de nieuwe vergelijking van het ECMWF model voor midden Nederland. (Klik op afbeelding geeft groot formaat in nieuw venster.)
Vergeleken met gisteren en de andere twee dagen zien we veranderingen welke wat meer twijfel zaaien over de mogelijkheid van ijsvorming.

Vergelijking ECMWF model voor midden Nederland; nieuwste boven, oudste onder
Klikken op afbeelding geeft grote afbeelding (nieuw venster)

De meteoroloog van het KNMI schreef vanochtend:
"De periode met koud weer lijkt in deze run zich te beperken tot volgende week zaterdag, hierna lijken de nachten weer naar normale minima te gaan en alleen de maxima zouden nog iets onder de normale waarden uit kunnen komen. T.o.v. van de run van 24 uur geleden zijn de erg koude oplossingen verdwenen. De noordoostelijke aanvoer van komende week, die door alle EPS-leden wordt berekend, lijkt door een meerderheid van EPS- eden vanaf woensdag te verdwijnen en plaats te maken voor een zuidwest-aanvoer (via de zuidoost) volgend weekeinde. Er zijn zelfs EPS-leden die deze overgang al op dinsdag berekenen, waarbij de noordoostaanvoer slechts een tweetal dagen aanhoudt. Tot vrijdag 9 februari wordt door een overgrote meerderheid van oplossingen geen neerslag berekend."

Nu blijven het echter nog steeds verwachtingen; we zullen gaan zien wat er werkelijk gemeten gaat worden.
Onzekerheden zijn er ook wat betreft neerslag en bewolking.
Er is midden in de week wat kans op winterse neerslag, niet aangenaam als zich al een ijslaagje heeft gevormd.
De aan- of afwezigheid van bewolking is ook nog een onzekere factor. Bij bewolking missen we de nachtelijke uitstraling welke de temperatuur zo maar drie of meer graden kan laten zakken;  voor een goede ijsvorming derhalve zeer belangrijk. Overdag is het natuurlijk ook lekker als er een zonnetje schijnt.

Naarmate de koude periode dichterbij komt èn de verwachtingen wat minder koud worden bijgesteld, betekent het een steeds grotere betrouwbaarheid van de voorspellingen.
Het blijft derhalve (twijfelachtig) afwachten . . .

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Bericht No. 2  van 01-02-2018 12.00 uur
Kleine update 02-02-2018 12.00 uur
Kleine update 02-02-2018 12.00 uur: de nieuwe vergelijking vindt u hier. Was ie gisteren een fractie kouder, vandaag een fractie warmer.

"Als je toch niets te doen hebt?"

Dag bezoekers van weerstation De Arend!
Laat ik u maar meteen melden dat ik, ondanks dat ik al een aantal jaren gepensioneerd ben, meer dan genoeg te doen heb.
Ik bedoel het hier als een metafoor voor de winter 2017-2018: die heeft tot vandaag, naast de sneeuw van december, nog geen vorstperiode opgeleverd.
En als er dan wat vorst verschijnt in de modellen, dan is het leuk om die modellen eens een aantal dagen te volgen èn met elkaar te vergelijken. Dan valt er in ieder geval wat de vorst betreft wat te doen.
Mogen we dan nu wel een vorstperiode verwachten? Laten we om te beginnen het woord periode maar achterwege laten; bij periode denk je toch al snel aan een langere tijd. Maar ja, de weermodellen geven voor volgende week een aantal dagen vorst af. En als de onderstaande verwachtingen echt uit gaan komen, dan zou dat wel eens één of meer (???) dagen) schaatsen op natuurijs kunnen gaan betekenen.

U kent mijn terughoudendheid bij modelvoorspellingen ná drie dagen: die mogen we eenvoudig niet vertrouwen.
Dan is het interessant die modellen eens een aantal dagen te volgen en (ook visueel hier) met elkaar te vergelijken. Ik begin derhalve met twee (vandaag en gisteren) en iedere dag zal ik de volgende erbij plaatsen.

Vergelijking ECMWF model voor midden Nederland licht positiever voor vorst.
Vandaag: boven - Gisteren: onder


Van de eerste vergelijking kunnen we zeggen: de trend blijft er zeer goed in, voor donderdag 8, vrijdag 9 en zaterdag 10 wordt méér vorst afgegeven.
Daar de weerkaarten niet echt overtuigend zijn (zie hier) en het Amerikaanse GFS-NCEP (zie hier, update van 13.40 uur: de Amerikanen beginnen er ook in te geloven) géén vorstperiode ziet, vergroot het de onzekerheid. Dan is het interessant naar de temperatuur op 1500 meter hoogte te kijken, het 850 hPa vlak. De temperatuur op 2 meter hoogte is niet altijd geschikt om een aanval van koude of warme te zien aankomen. Daarvoor kun je beter de temperatuur op het 850 hPa-vlak gebruiken. Dit luchtdrukvlak ligt op circa 1500 meter hoogte en wordt vaak gebruikt om weersveranderingen te volgen. De temperatuur op 850 hPa wordt minder verstoord door het dag- en nachtritme en de hoogte. U ziet de Europese ECMWF verwachting onder de vergelijking. Op het 850 hPa vlak ziet het Amerikaanse GFS model wel dezelfde koude als het Europese ECMWF.

Luchttemperatuur op 1500 meter hoogte (850 hPa vlak)

Concluderend kunnen we zeggen dat er nog meer dan genoeg onzekerheden zijn.
Maar ach. . . er valt toch niet veel te doen.

(O, ja toch: er is een nieuwe website waar je zelf prachtige weeranimaties kunt samenstellen, zoals de animatie van hierboven. Ik heb die site ook een plek op deze pagina gegeven: hier.)

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Bericht No. 1  van 27-12-2017 16.00 uur
 

"Wanneer kunnen we weer schaatsen?"

Dag bezoekers van weerstation De Arend!
Een hartelijk welkom terug op de schaatspagina van weerstation de Arend.

 

Dit keer heb ik een wel heel bijzondere kop van dit eerste verhaaltje van een hopelijk schaatsseizoen 2017-2018. Bijzonder omdat het een vraag is die mij meer dan veelvuldig wordt gesteld en u inmiddels wel van mij weet dat werkelijk niemand daar een geloofwaardig antwoord op kan geven; tenminste als we verder dan drie dagen vooruit willen kijken. En deze vraag wordt mij meestal al gesteld als de meteorologische winter nog niet eens begonnen is.
De tekst van het kopje is ook bijzonder omdat ik u over onze nabije toekomst wèl iets kan vertellen.
Let wel: vertellen en niet voorspellen!!!

Dat verhaal heb ik dertien jaar eerder hier verteld, maar er is een kans dat u dat nog niet eerder heeft gelezen.
Het antwoord dat ik altijd geef als mij de vraag "Wanneer kunnen we weer schaatsen?" wordt gesteld is: er zijn meteorologen welke zich bezighouden met het steeds beter leren kennen van grote weersystemen in de hoop er een voorspellende waarde uit te kunnen halen, echter blijft de voorspellende waarde altijd gering. Een zeer goed voorbeeld is 'El Niño';  de weermodellen kunnen de komst ervan veelal een half jaar vooraf voorspellen en we kennen de invloeden ervan. Echter: we kunnen niet ruim van tevoren voorspellen wanneer er bijvoorbeeld een orkaan zal gaan ontstaan; we kunnen wel zeggen dat de kans op het ontstaan van orkanen erg groot is.

Afbeelding boven: rode streep is het jaar waarin een Elfstedentocht is verreden
(de afbeelding is gemaakt in 2004 en derhalve niet tot 2017; dat ziet u in de actuele afbeelding hieronder)
Afbeelding onder: actuele aantal zonnevlekken

Is er nu ook een groot weersysteem dat ons kan vertellen dat in de komende winter de kans op schaatsen erg groot is? Helaas moet ik u teleurstellen, dat weersysteem kennen we nog niet. Wel kan ik u wat vertellen over de zonnevlekken. In het eerder genoemde artikel leest u er meer over en het KNMI zegt er dit over.
Hierboven ziet u een afbeelding welke ik heb gemaakt (in 2004!!!) van het aantal verreden Elstedentochten. Opvallend is dat de meeste Elfstedentochten zijn verreden in jaren dat het aantal zonnevlekken gering was. Dat geldt trouwens ook voor de meeste echt strenge winters, hoewel deze niet zijn weergegeven in de grafiek.
Ook de laatste periode dat iedereen in Nederland veelvuldig op het ijs kon staan (en niet alleen in Ankeveen of Kortenhoef!) waren de winters van 2009/2010,  2010/2011 en 2011/2012 zelfs met een 'bijna Elfstedentocht. (zie ..\nieuws.htm#Historie). Beide winters met een gering aantal zonnevlekken.

Kijkt u nu naar de afbeelding van het actuele aantal zonnevlekken, dan naderen we weer een dieptepunt in de cyclus van het aantal zonnevlekken.
Geeft dit een voorspellende waarde over de kans om eventueel op het ijs te kunnen staan deze winter?
Neen. Misschien mogen we zeggen dat de kans op een koudere winter dan normaal er wellicht in zit. Het KNMI zegt er dit over: "Er zijn aanwijzingen dat langzamere variaties in zonneactiviteit wel een merkbare invloed hebben." U ziet, voorzichtigheid troef. En dat is niet meer dan terecht.

Waarom dan toch dit verhaal? Welnu, ik herhaal: "Er zijn aanwijzingen dat langzamere variaties in zonneactiviteit wel een merkbare invloed hebben."
En hoop doet (schaats)leven!!!  Maar voorlopig zit schaatsen er niet in!

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend