Weernieuws 2004

De herfst houdt dit jaar langer aan dan normaal. De hoge temperaturen in september en oktober zijn daarvan de oorzaak. Dit blijkt uit de vergelijking van de huidige herfstwaarnemingen met nieuw beschikbaar gekomen gegevens uit de periode 1868 tot 1968. Volgens De Natuurkalender is dit wederom een bewijs van het langer wordende groeiseizoen dat door klimaatverandering wordt aangestuurd.

De stijging van de temperatuur gaat op de Noordpool twee keer zo snel als elders op de wereld. Dat concludeert de Arctic Climate Impact Assessment (ACIA), een organisatie van wetenschappers uit de VS, Canada, Rusland en de Scandinavische landen die onderzoek doen op de Noordpool.

Op 15 oktober 2004 zijn bij het rekencentrum SARA in Amsterdam resultaten gepresenteerd van het Dutch Computing Challenge Project: "Simulation of extreme weather events: present and future". In het kader van dit project zijn 62 simulaties van het mondiale klimaatsysteem geproduceerd over de periode 1940-2080. Daarmee is beter inzicht verkregen in mogelijke toekomstige extreme gebeurtenissen zoals extreem warme zomers of zeer zware stormen. Niet eerder is zo'n groot aantal realisaties van het klimaat berekend om uitspraken te kunnen doen over zeldzame, extreme gebeurtenissen en veranderingen in een veranderend klimaat.

Menselijke activiteiten hebben grote invloed op de kwaliteit van de lucht. Dat blijkt uit deze zeer gedetailleerde atmosfeerkaart van de wereld, die stikstofdioxidevervuiling toont. De kaart is gebaseerd op achttien maanden observatie van ESA’s aardobservatiesatelliet Envisat. Envisat is met tien instrumenten aan boord de grootste milieusatelliet ter wereld en werd in februari 2002 gelanceerd.

Het klimaat van Europa verruwt: steeds vaker is het extreem warm en de toename van het aantal warme dagen is duidelijk groter dan de afname van het aantal koude dagen. Bovendien regent het de laatste jaren heviger; de natte extremen zijn toegenomen. De ongelijkmatige verandering van warme en koude extremen, die in de onderzochte meetreeksen tot uiting kwam, is een nieuwe aanwijzing voor menselijke invloed op het klimaat. Als de opwarming in Europa alleen het gevolg zou zijn van natuurlijke oorzaken zouden de trends er anders uitzien.

De vrees voor een fatale ineenstorting van de ijskap op het westelijk deel van Antarctica heeft nieuwe grond gekregen. Onderzoek aan een serie gletsjers die uitmonden in de Amundsenzee heeft aangetoond dat enkele ervan de laatste jaren steeds sneller stromen. Een groot deel van de West Antarctische ijskap voert nu jaarlijks meer water als ijs af naar zee dan erbij komt aan sneeuw. Dat moet effect hebben op de zeespiegel.

De Tweede Kamer heeft op voorstel van de vaste commissie voor Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer een onderzoek uit laten voeren naar klimaat-verandering. De resultaten van dit onderzoek zijn donderdagochtend 16 september 2004 aangeboden aan de Voorzitter van de Tweede Kamer, de heer Frans Weisglas.

De zomer, die 31 augustus 2004 officieel afloopt, was gemiddeld over het land de natste sinds tenminste 1951. Dat blijkt uit berekeningen over de ruim 300 neerslagstations van het KNMI. Weerstation De Arend te Kortenhoef tapte in de zomermaanden iets onder het landelijk gemiddelde af: juni 59.2 mm, juli 110.2 mm en augustus 138.7 mm; totaal 308.1 mm.

Het zomerse weer houdt al enkele weken aan, maar op 9 augustus 2004 om 12.45 uur is de 35e hittegolf sinds 1901 een feit. Voor een hittegolf is heel wat warmte vereist: met een enkele of zelfs twee zeer warme dagen zijn we er nog niet. In Nederland is officieel sprake van een hittegolf als de maximumtemperatuur in De Bilt gedurende tenminste vijf dagen elke dag 25 graden of hoger is (zomerse dagen) en in dat tijdvak bovendien op zeker drie dagen minstens 30 graden is bereikt (tropische dagen).
De hittegolf duurde lokaal van 28 juli tot en met 12 augustus 2004.

De Amerikaanse klimaatsatelliet AURA met aan boord het Nederlands-Finse Ozon Monitoring Instrument (OMI) is donderdagmiddag 15 juli 2004 om 12.02 Nederlandse Tijd succesvol gelanceerd. Bij het KNMI, waar een kleine honderd genodigen de spannende lancering volgden, zijn donderdagmiddag de champagneflessen ontkurkt.

DE VOLGENDE IJSTIJD zal waarschijnlijk veel langer uitblijven dan tot dusver is aangenomen. Het huidige interglaciaal, het Holoceen, vertoont in de 12.000 jaar dat het nu bestaat frappante overeenkomst met een interglaciaal dat omstreeks 430.000 jaar geleden ontstond. Dat interglaciaal, met MIS 11 aangeduid, duurde bijna 30.000 jaar.
Dat is één van de voorlopige resultaten van het onderzoek aan een geheel nieuwe boorkern uit het ijs op de zuidpool. De boorkern bevat verijsde sneeuw inclusief luchtinsluitsels van ruim 740.000 jaar oud. Dat wil zeggen dat de geschiedenis van maar liefst acht complete ijstijden erin is vastgelegd.

www.klimaatportaal.nl is het nieuwe communicatieplatform over klimaatverandering. Het klimaatportaal is de toegang tot de meest recente wetenschappelijke inzichten over klimaatverandering en wordt gefaciliteerd door de Nederlandse kennisinstituten op het gebied van klimaat.

Vorige week ging `The day after tomorrow' in première. De film toont hoe het broeikaseffect de warme Golfstroom stillegt waardoor in een week een nieuwe ijstijd ontstaat. Wetenschappers reageren geërgerd, maar snelle klimaatomslag is wél een hot item.

De gemiddelde temperatuur over de lente zal in De Bilt uitkomen op ca. 9,6 °C (Voor weerstation De Arend 9,77 °C) tegen een langjarig gemiddelde van 8,9 °C. Het gemiddelde van de laatste drie lentes gemeten op De Arend is 10.1 °C. (De Arend meet sinds 2002).
Sinds 1988 verliepen alle lentes, met uitzondering van die van 1996, duidelijk zachter dan normaal.